Woningloze 2011

Woningloze

Alleen in mijn gedichten kan ik wonen,
Nooit vond ik ergens anders onderdak;
Voor de eigen haard gevoelde ik nooit een zwak,
Een tent werd door den stormwind meegenomen.

Alleen in mijn gedichten kan ik wonen.
Zoolang ik weet dat ik in wildernis,
In steppen, stad en woud dat onderkomen
Kan vinden, deert mij geen bekommernis.’

Aldus de eerste 2 strofen van Slauerhoffs gedicht ‘Woninglooze’.

Ik heb dit altijd een merkwaardig vers gevonden. Wonen in je gedichten? Hoe dan, wanneer en voor hoelang? Want wat voor huis is je gedicht? Zolang het niet af is, is het een huis in aanbouw. En wie neemt er zijn intrek in een woning die verre van af is, lekt, kiert? Het huis moet dicht, weet de dichter. Maar er is vaak nauwelijks een bouwplan, een concept. Soms komt er een kamertje bij, moet er een stuk weggebroken. Of is de schepper al op zolder aan het rommelen, terwijl het fundament nauwelijks gelegd is, laat staan dat hij aan een trap heeft gedacht. Soms werkt hij aan twee, drie huizen tegelijk. Het ene komt in een mum van tijd klaar, het andere staat soms maanden in de steigers. Bij sommige wordt niet eens met de bouw begonnen hoewel de grond bouwrijp was en de tekeningen in orde leken. Veel huizen blijven half afgebouwd en maar al te vaak wordt het huis een ander dan dat voorzien was.

Niet zelden heb je het gevoel dat het gedicht zichzelf schrijft, dat jij er eigenlijk niet toe doet. Of dat je het gedicht zó voor het opschrijven hebt nadat het je midden in de nacht wakker riep, maar toch onder je vandaan glipt als je het op papier wilt zetten. Het huis was een droomhuis maar bleek een illusie.

Niettemin: als het gedicht klaar is, is het dan niet het huis van de dichter? Ik vrees van niet. Weinig dichters bekommeren zich nog om hun schepping, als die eenmaal gereed is. Ze kijken niet vaak terug naar hun huizen, rijden er wel eens langs, kijken nog wel eens naar hun gevels of naar binnen, soms willen ze er nog aan prutsen, ze hier en daar verfraaien. Ze bieden ze te koop aan in tijdschriften, in een door hen samengestelde catalogus, maar er in wonen, ho maar! Na oplevering trekken er voortdurend anderen kortstondig in hun schepping. Van hen vernemen ze, of die bevalt. Soms wordt een gedicht tot monument verklaard, komt het in een mooi gebonden boek te prijken tussen andere gelukte exemplaren.

De dichter is architect en aannemer tegelijk. Hij ontwerpt en bouwt weliswaar voor eigen rekening, naar eigen inzicht, maar met het oog op andere bewoners. Een aannemer trekt niet in het huis dat hij bouwt. Hij bouwt het voor een ander. Zo ook de dichter.

Omdat de dichter dus allesbehalve in zijn gedichten woont, overal aan het dichten is, voortdurend op een vodje papier een huis schetst, is hij blijvend woningzoekende. Slauerhoff heeft gelijk: de dichter is een woningloze, zoals de titel van zijn gedicht luidt. Daar had hij het bij moeten laten.

Victor Vroomkoning © 2011

Victor Vroomkoning Tachtig, Zijn mooiste gedichten/ Intiem bestaan, over de poëzie van Victor Vroomkoning Gebroken WitVrije ValParenOmmezienDodemontStapelenHet formaat van waterlandBij verstekVerloren spraakIJsbeerbestaanLippendienstOud zeerEcho van een echoKlein MuseumDe laatste dingenDe einders tegemoetOorlogsgeweld in OoijpolderMijn overbuurvrouw is een meeuwLevensbericht Wam de MoorHet Nijmegengevoel Langs brede rivierenOranjesingel 42 Het BenedenstadsliedIk wou dat ik een vogel wasViering 80ste verjaardag op 6 oktober 2018Vluchtelingen in de stadVroom, frivool, VileinIlja Leonard PfeijfferOmtrent VincentGelderlandDe 100 mooiste wielergedichtenVan Hugo Claus tot Ramsey NasrAvenueDe eerste eeuw van BoonDe Nederlandse poëzie in pocketformaatBoem Paukeslag!Tijd is niks, Plaats bestaatOlifant in BoaDe bruiloft van KanaSchijndel belicht en gedichtPoëzie & beeldenStadsdichters bijeenLuister - Rijk - KijkenArnhem-NijmegenAgenda 2007TransfiguratieVers verpaktVerstild Nijmegen, Agenda 2006Waar ik naar verlang vandaagHet liefste wat ik heb25 jaar Nederlandstalige poëzie 1980-2005Agenda 20051944 - Brabants Centrum - 2004Alles voor de liefdeNooit te vangen met haar eigen penNavel van ’t landSpiegel van de moderne Nederlandse en Vlaamse dichtkunst10 Jaar NijmegenprentDe geur van ieder seizoenHet is vandaag de datumDe mooiste sonnetten van Nederland en VlaanderenHoe wordt je halfopen mond gedichtRoute 65Het mooiste gedichtBr.O.Nr.Geen dag zonder liefdeInversZie de stille minuut van de roosGroesbeekOmmetje DukenburgEen proces in de hersenenKeer dan het getij en schrijf!Circuit des SouvenirsSchrijversportrettenDodemontStapelenHet formaat van waterlandBij verstekIJsbeerbestaanTurning TidesEen zucht als vluchtig eerbetoon